Deli dana hastalığı nedir? diye soracak olursak, sığırlarda ve insanlarda beyin dokusunun iltihaplanması ve süngerlenmesine neden olan ölümcül bir hastalıktır. Hastalık, vücuttaki prion proteinin mutasyona uğramasıyla ortaya çıkar. Hastalığın kuluçka süresi çok uzun olabilir, bazen 40 yıla kadar çıkabilir. Hastalık, özellikle diğer Avrupa ülkelerinde salgınlar yaratmıştır.
Bu makalede deli dana hastalığının nedenleri, belirtileri, tanısı, tedavisi ve korunma yolları hakkında bilgi vereceğiz.
İçindekiler
Deli Dana Hastalığı Nedenleri:
Deli dana hastalığının bulaşma kaynağı hâlen kesin olarak kanıtlanmamıştır. Yaygın olarak deli dana hastalığına yakalanan hayvanların etlerinin veya sakatatlarının yenmesi ile bulaştığı düşünülmektedir. Hastalığa yakalanmış kişiler arasında, daha önce deli dana hastalıklı et yememiş ancak ailesinde bu hastalığı geçirmiş olan kişilerin olması da deli dana hastalığının kalıtsal bir hastalık olabileceği varsayımına sebep olmuştur. İngiltere’de yapılan bazı araştırmalara göre, deli dana hastalığının bulaşma sebeplerinden biri de organ ve kan naklidir. Hastalığın kuluçka döneminin yıllar sürmesi sebebiyle tanıda geç kalınan bir hastalık olduğu için, bu hastalığa sahip bireylerin kan veya organı ile hastalığı başkalarına da taşıdığı gözlemlenmiştir.
Deli Dana Hastalığı Belirtileri:
Deli dana hastalığının semptomları, hastalığın bulaşmasından sonra ortalama 10-30 yıl içerisinde ortaya çıkabilmektedir. Bu yüzden de aşağıda yer alan bazı belirtilerin bir anda ortaya çıkmasıyla hastanın durumu kötüleşebilir. Hastalık beyin yapısını etkilediği için, beyin işlevlerinde görülen bozukluğun sebep olduğu belirtiler ise şu şekildedir:
- Kişilik değişimi
- Kaygı ve depresyon
- Uyku problemleri
- Hafıza kaybı
- Konuşma güçlüğü
- Kas seğirmeleri
- Kas güçsüzlüğü
- Koordinasyon bozukluğu
- Nöbetler
- Koma
Deli Dana Hastalığı Tanısı:
Deli dana hastalığının tanısı kesin olarak ancak ölüm sonrasında beyin dokusunun incelenmesiyle konulabilir. Ancak yaşam süresince de bazı testlerle hastalığın varlığından şüphelenilebilir. Bu testler şunlardır:
- Kan testleri: Prion proteininin varlığı tespit edilebilir.
- Beyin omurilik sıvısı testleri: Prion proteininin varlığı tespit edilebilir.
- Elektroensefalografi (EEG): Beyin elektriksel aktivitesinde anormallikler görülebilir.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): Beyin dokusunda hasar veya boşluklar görülebilir.
Deli Dana Hastalığı Tedavisi:
Deli dana hastalığının bilinen bir tedavisi yoktur. Hastaların yaşam kalitesini arttırmak ve semptomları hafifletmek için destekleyici tedaviler uygulanabilir. Bu tedaviler şunlardır:
- Ağrı kesiciler
- Antidepresanlar
- Antikonvülzanlar
- Fiziksel ve zihinsel rehabilitasyon
Deli Dana Hastalığı Nasıl Bulaşır?
Deli dana hastalığının bulaş yolu hâlen resmi olarak bilinmemektedir. Yaygın olarak deli dana hastalığına sahip olan hayvanların etlerinin veya sakatatlarının yenmesi ile bulaştığı düşünülür. Hastalığa yakalanmış kişiler arasında, daha önce deli dana hastalıklı et yememiş ancak ailesinde bu hastalığı geçirmiş olan kişilerin olması da deli dana hastalığının kalıtsal bir hastalık olabileceği varsayımına sebep olmuştur. İngiltere’de yapılan bazı araştırmalara göre, deli dana hastalığının bulaşma sebeplerinden biri de organ ve kan naklidir. Hastalığın kuluçka döneminin yıllar sürmesi sebebiyle tanıda geç kalınan bir hastalık olduğu için, bu hastalığa sahip bireylerin kan veya organı ile hastalığı başkalarına da taşıdığı gözlemlenmiştir. Ayrıca, hayvan türünün kendi türünden olan hayvanları yemesi de hastalığın bulaşmasına neden olabilir. Örneğin sığırların yemlerine sığır eti ve sakatatı konulması ile sığırlarda oluşur. Bu sığırların insanlarca tüketilmesi insanlara deli dana hastalığının bulaşmasına sebep olur.
Deli Dana Hastalığından Korunma Yolları:
Deli dana hastalığından korunmanın en etkili yolu, hastalığa yakalanmış hayvanların etlerinin veya sakatatlarının tüketilmemesidir. Bu amaçla, hayvanların sağlık kontrollerinin yapılması, etiketlerinin okunması, güvenilir kaynaklardan alışveriş yapılması önemlidir. Ayrıca, organ veya kan nakli gereken durumlarda, donörün hastalık taşımadığından emin olunmalıdır.
Deli dana hastalığı, ciddi bir sağlık sorunudur. Hastalığın erken tanısı ve tedavisi mümkün olmadığı için, korunma yöntemlerine dikkat edilmesi gerekir. Hastalığın belirtileri ortaya çıktığında, vakit kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır.
Deli dana hastalığı, sığırlarda ve insanlarda beyin dokusunun iltihaplanması ve süngerlenmesine neden olan ölümcül bir hastalıktır. Hastalık, vücuttaki prion proteinin mutasyona uğramasıyla ortaya çıkar. Hastalığın kuluçka süresi çok uzun olabilir, bazen 40 yıla kadar çıkabilir. Hastalık, özellikle Avrupa ülkelerinde salgınlar yaratmıştır.
Hastalığın nedenleri, belirtileri, tanısı, tedavisi ve korunma yolları hakkında bilgi veren bu makaleyi okuyarak deli dana hastalığı hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz. Unutmayın, deli dana hastalığından korunmanın en etkili yolu, hastalığa yakalanmış hayvanların etlerinin veya sakatatlarının tüketilmemesidir.
